কুকুৰ । অমূল্য বৰুৱা 

আপুনি যদি অমূল্য বৰুৱাৰ ‘কুকুৰ’ কবিতাটো বিচাৰি আছে আৰু ইয়াৰ বিষয়ে বিশদভাবে জানিব বিচাৰিছে, তেন্তে এই নিবন্ধখন আপোনাৰ বাবে। এই নিবন্ধখন ছাত্ৰ-ছাত্ৰী তথা সাধাৰণ পাঠকসমাজে সহজতে আয়ত্ব কৰিব পৰাকৈ অতি সৰল আৰু উজু ভাষাত লিখা হৈছে।

কুকুৰ

–অমূল্য বৰুৱা 

সউদল কুকুৰ

প্ৰত্যেকটো ৰাস্তাৰ

আৱৰ্জনাৰ দ’মবিলাকৰ কাষে কাষে

সিহঁতৰ প্ৰত্যেকৰে মুখে মুখে

ৰস নাইকিয়া শুকান একোডোখৰ

জাতি-বৰ্ণবিচাৰ নোহোৱা হাড়;

নাইবা কোনোটোৰ মুখত

ফুটা জোতাৰ একো টুকুৰা লেকেটা চামৰা।

দুই-এটা ভাগ্যৱানৰ বাহিৰে

চুৱা-পাতনিৰ ভাতৰো সিহঁতৰ বাবে অনাটন।

সিহঁতৰ পাছে পাছে ফুৰিছে

গাৰ ছাঁৰ দৰে আন্ধাৰ বুভুক্ষা।

ক্ষুধাৰ তাড়নাত সিহঁতে পাহৰি যায়

‘অহিংসা পৰম ধৰ্ম’

সিহঁতৰ অশৃংখল কোলাহলপূৰ্ণ, হিংসামত্ত সমাজত

ক্ষুধা নিবাৰণৰ কেৱল কঠোৰ সংগ্ৰাম !

যুধিষ্ঠিৰৰ লগত স্বৰ্গাৰোহণৰ আশাত

ধৰ্মযাত্ৰা কৰিবৰ মৰসাহ আৰু সিহঁতৰ নাই।

ক্ষুধাৰ তাড়না,

লোভৰ লেলাৱতি

আৰু চোকা দাঁতৰ কুট্‌ কুটনিত,

নীৰস হাড় আৰু লেকেটা চামৰাও হয়

সিহঁতৰ বাবে

সৰস আৰু ‘প্ৰটিন’ৰ দৰে কোমল।

ইমান তৃপ্তি সিহঁতৰ !

দাঁতত পেলাই চোবোৱাৰ

নানা কৌণিক ভংগিমাৰে

সিহঁতে যেন আৰু জটিল কৰি দিয়ে

সৃষ্টিৰ এটা পুৰণি জটিল প্ৰশ্ন-

‘আমি কেৱল খাবৰ বাবে জীছোঁ নে

আমি জীৱৰ বাবে খাইছো?’

কিন্তু, ‘খোৱা, পিয়া আৰু স্ফূৰ্তি কৰা’

খাবৰ বাবে জী থকাৰ প্ৰত্যেকটো আহিলাৰে যে

সিহঁতৰ অভাৱ !

জীৱৰ বাবে খাবলৈ

খাদ্যৰ নামতো সিহঁতে পায় মহামাৰীৰ বীজ !

এনেকৈয়ে সিহঁতে মৃত্যুক নিজে মাতি মৰিব,

সিহঁত নিৰুপায় !

সিহঁতৰ প্ৰত্যেকৰে কপালত যে সনা আছে

কুৰি শতিকাৰ সভ্যতাৰ নিলাজ হাতৰ চেকা;

আন্ধাৰ নিশাৰ প্ৰভুৰ ঐশ্বৰ্য-চন্দুক বিশ্বাসী প্ৰহৰী

পোহৰত দুৰ্বল নিষ্পেষিত ঘৃণিত প্ৰভুভক্ত ঢেকুৰা

সকলোৱে সিহঁতক উপলুঙা কৰে;

এইখন পৃথিৱীত কি যে কূট চক্ৰান্ত !

এই দল খাবলৈ নোপোৱা কুকুৰ

ইহঁত নিম্নবংশ জাত।

কিন্তু আৰু এদল আছে

সেই দল কুকুৰে খাবলৈ পায়,

সিহঁত উচ্চ বংশজাত।

সেই দলৰ খাবলৈ পোৱাৰ সভ্যতাত

গঢ়ি উঠিছে

এই দলৰ খাবলৈ নোপোৱাৰ বৰ্বৰতা।

দুয়ো দলৰ নাম কুকুৰ। 0 0 0

কুকুৰ: বিশ্লেষণ

বিষয়বস্তু Thematic Analysis)

“কুকুৰ” কবিতাটোৰ মূল বিষয়বস্তু হৈছে সমাজত থকা বিভাজন আৰু অসাম্য। কবিয়ে কুকুৰৰ উদাহৰণৰ মাধ্যমেৰে সমাজৰ বিভিন্ন স্তৰৰ মানুহৰ জীৱনৰ দুখ-কষ্ট আৰু বৈষম্য ফুটাই তুলিছে। কুকুৰৰ দুটি দলেৰ মাজত থকা খাদ্যৰ অসাম্যই সমাজত ধনী আৰু দৰিদ্ৰৰ মাজত থকা বৈষম্যৰ প্ৰতিফলন। কবিতাটোত খাদ্য, জীৱিকা, আৰু বাচি থকাৰ বাবে কৰা সংগ্ৰামৰ বিষয়বোৰ দৰ্শাইছে।

শৈলী (Stylistic Analysis)

কবিতাটোত সৰল কিন্তু শক্তিশালী ভাষাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। কবিয়ে বিভিন্ন দৃশ্য আৰু উদাহৰণৰ মাধ্যমেৰে সমাজৰ গভীৰ সমস্যা বৰ্ণনা কৰিছে। কবিতাটোত কিছুমান সৰল শব্দ, বস্তুনিষ্ঠ ভাষা, আৰু প্ৰতীকধৰ বৰ্ণনা ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। সিহঁতে সৃষ্টিৰ জটিল প্ৰশ্নসমূহৰ ওপৰত চিন্তা কৰিবলগীয়া ব্যৱস্থা কৰিছে। কবিতাটোত দেখা যায় কুকুৰৰ জীৱন আৰু মানুহৰ সমাজৰ মাজত থকা সংযোগ।

সাহিত্যিক কৌশল (Literary Device Analysis)

প্ৰতীক (Symbolism): কবিয়ে “কুকুৰ”ক সমাজৰ দুই ধৰণৰ মানুহৰ প্ৰতীক হিচাপে দৰ্শাইছে। এটি দলেৰ জীৱন কঠিন আৰু দুখদায়ক, য’ত সিহঁতে প্ৰয়োজনীয় খাদ্যৰ অভাৱত ভুগে। আন দলেৰ জীৱন সহজ, য’ত সিহঁতে সহজে খাদ্য পায়। এই দুটি দলৰ মাধ্যমেৰে কবিয়ে ধনী-দৰিদ্ৰৰ মাজত থকা অসাম্য দৰ্শাইছে।

তুলনা (Comparison): কবিয়ে সমাজৰ দুটি পৃথক স্তৰৰ মাজত থকা বৈষম্য তুলনা কৰিছে। এটি দলৰ কুকুৰৰ অভাৱ আৰু ভোকৰ সমস্যা সৃষ্টিৰ বিপৰীতে, আন দলৰ কুকুৰৰ খাদ্যৰ পূৰ্ণতা আৰু লাজ-সঙ্কোচৰ অভাৱ দৰ্শাইছে।

কল্পচিত্র (Imagery): কবিতাটোত বিভিন্ন দৃশ্যৰ উদাহৰণ দিয়া হৈছে, যেনে “শুকান একোডোখৰ হাড়”, “লেকেটা চামৰা”, “আন্ধাৰ বুভুক্ষা”, আদি। এইবোৰে পাঠকৰ মনত স্পষ্ট দৃশ্য আৰু অনুভূতি সৃষ্টি কৰে। এই দৃশ্যবোৰে কবিতাৰ বিষয়বস্তুৰ গভীৰতা আৰু চিন্তনীয় দৰ্শন প্ৰদান কৰিছে।

ব্যঙ্গ (Irony): কবিতাটোত দেখুৱোৱা হৈছে যে কুকুৰৰ দুটি দলে একেটা সমাজত বাস কৰে, কিন্তু সিহঁতৰ জীৱন সম্পূৰ্ণ ভিন্ন। সেয়া সমাজৰ দুৰ্বলতা আৰু বৈষম্যৰ ওপৰত এটি কঠিন মন্তব্য।

উপসংহাৰ (Conclusion)

“কুকুৰ” কবিতাটোত কবিয়ে কুকুৰৰ উদাহৰণৰ মাধ্যমেৰে সমাজত ধনী-দৰিদ্ৰৰ মাজত থকা বৈষম্য আৰু অসাম্যৰ বিষয়ে গভীৰ চিন্তা প্ৰকাশ কৰিছে। কবিতাটোত যিমানেই সৰল ভাষা ব্যৱহাৰ কৰা নহওক, ইয়াৰ ভিতৰত থকা গভীৰ বোধ আৰু অনুভৱে সমাজৰ বাস্তৱতাবোৰ দৰ্শাইছে। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ বাবে এই কবিতাটোৱে সমাজৰ অসাম্য আৰু দুখ-কষ্টৰ ওপৰত চিন্তা আৰু আলোচনাৰ ক্ষেত্ৰত এক প্ৰয়োজনীয় শিক্ষা প্ৰদান কৰিব।

নোট: যদি আপুনি এই ”কুকুৰ’‘নিবন্ধখনটো ভাল পাইছে / পছন্দ কৰে, অনুগ্ৰহ কৰি আপোনাৰ মতামত জনাব। আমি যিকোনো ধৰণৰ গঠনমূলক মতামতক আদৰণি জনাওঁ ।

বিঃ দ্রঃ অমূল্য বৰুৱাৰ উক্ত কবিতাটি ৰাব্বি মছৰুৰ সম্পাদিত ‘অমূল্য বৰুৱাৰ প্রতিনিধিত্বশীল কবিতা’ গ্রন্থৰ পৰা লোৱা হৈছে।

You May Like:

1. দুৰ্বাৰ সময়ৰ গতি
2. উচ্ছেদ

অতিৰিক্ত অনুসন্ধান:

• ইছমাইল হোছেইন
• জ্যোতিপ্রসাদ আগৰৱালাৰ কবিতা
• অমূল্য বৰুৱাৰ কবিতা কুকুৰ